تاریخ هنر ایران - درس نهم - هنر و تمدن ایران در سده های چهارم تا ششم هجری

عماد ربیعی دوم گرافیک درس 9
در طی سده های چهارم تا ششم هجری حکومت های متفاوتی از جمله اله بویه ال زیار سلجوقیان اتابکان و خوارزمشاهیان حکومت کردند و این حکومت های متفرقه در مناطق مختلف ایران باعث شد تا اثار قابل توجهی نیز به یادگار بماند

مهم ترین تحول معماری در این دوره را می توان در تلفیق کامل ایوان و گنبد و تبدیل مساجد شبستانی به ایوانی ساخت بناهای چهار ایوانی ایوان های پهن و کوتاه قوس های جناقییا تیزه دار نام برد 
توجه زیادی به اجرکاری ساخت مناره و برج های ارامگاهی کاربرد کاشی تک لعاب و نوعی گنبد سازی مخروطی معروف به رک از دیگر ویژگی های معماری این دوره است 
در سده چهارم ارامگاه های ایران دارای اهمیت بالایی بود 
در تمامی بناهای این دوره از مصالح و فنون ساخت عالی طاق سازی گنبد و عناصر مختلف معماری به خوبی بهره برداری شده است همچنین کتیبه نگاری در تمام بخش های بنا رفته و توانسته ضمن نقش تزیینی جنبه های کاربردی ان نیز مورد توجه باشد 
شاخص ترین هنرکتاب ارایی همان نقاشی و مصور سازی بود که نه تنها در نسخه های خطی بلکه در کلیه هنرها از جمله دیوارنگاری کنده کاری سنگه ها و فلزها و ...... به کار میرفت 
مهم ترین ویژگی هنر نگارگری این دوران را میتوان در استفاده رنگ سرخ زمینه پر کردن با نقش اسلیمی پوشش لباس های بدون چروک و شیوه ترسیم انتزاعی نقوش گیاهی دانست
همچنین پیکره های کوتاه قامت صورت های تمام رخ با دهان تنگ و چشمان مورب و قلم گیری از دیگر ویژگی های این دوره میباشد
نخستین نمونه نقاشی کتاب در این دوره اندرزنامه یا قابوس نامه است اما شاخص ترین اثر کتاب فارسی مصور کتاب ورقه و گلشاه است

شاخص اصلی شکل ظروف در کاربرد های مختلف نقش پرنده و شاخه با تزیینات شبدری و ترنجی بوده است
پخت سفال هایی خاص و نازک به نام پوست تخم مرغی که با طرح های ظریف شاخ و برگ گیاهی تزیین شده و به وسیله لعاب شفاف قلیایی پوشانده شده بود در این دوره به وجود امد