تاریخ هنر ایران - درس پنجم - هنر و تمدن هخامنشی

درس پنجم تاریخ هنر ایران احمدرضا هداوندخانی دوم گرافیک

پس از دولت مادها پارس ها به قدرت رسیدند این قوم همزمانم با مادئها در سده هشتم پ.م در مناطق جنوب و جنوب غربیدریاچه ارومیه حضور داشتند توسط کوروش یکی از بزرگترین قلم روهای فرمانروایی دنیای باستان را تحت نام هخامنشیان ÷ایه گذاری کردند براساس سنگ نببشته های بیستون (کرمانشاه) نقش رستم (فارس) و تخت جمشید (فارس) سرزمین های زیر پرچم این دولت ماد ایلام پارت بابل اشور لیدیه (ارمنستان و ترکیه کنونی ) مصر حبشه لیبی ارمنستان جزایر یونانی نشین کرانه های دریای سیاه مدیترانه و اژه بلخ کابل هند سکائیه و خوارزمو عربستان میشد 
از اولین اثارمعماری این عهد میتوان به مجموعه پاسارگاد(اولین پایتخت هخامنشی) و کاخ اپادانا در شوش (دومین پایتخت هخامنشی) اشاره کرد
مجموعه پاسارگاد شامل دژ دفاعی باغی بزرگ کاخ کوروش کاخ مسکونی دروازه هایی که گمان میرود دو گاو بالدار انرا محافظت میکرده و مقبره کوروش بوده است 
ویژگی شاخص معماری هخامنشی در مقایسه با دیگران و سرزمین های همجوار کاربرد ستون است این ستون ها که با ارتفاع و تعداد زیاد در کاخ های پارسه نیز به کار رفته بود داراس سرستون های متقارن با پاهای جمع از حیوانات ÷شت کرده به یکدیگر است
همه نمونه های سرستون در تخت جمشید را می توان به چهر نوع 1گاو 2شیر 3حیوانات تلفیقی 4لاماسور(گاو بالدار با سر انسان) تقسیم کرد
از دیگر نمونه های شاخص حجاری در این عصر ایه ستون سنگی باقی مانده در مجموعه پاسارگاد است بر رویاین پایه ستون نقش برجسته ای به شکل انسان بالدار در لباسی ایلامی و با تاجی شاخ مانند حجاری شده است کتیبه بالای ان هویت این شخصت را کوروش هخامنشی معرفی میکند
وجود کتیبه های میخی به سه زبان پارسی باستان و ایلامی و بابلی در گنج نامه عباس اباد همدان است 
نمونه دیگر شامل سکه هایی از جنس طلا با نام های دریک سیکل یا شکل میباشد
از جمله این اثار قدیمی ترین قالی جهان موسوم به قالی پازیریک در سرزمین التایی سیبری است که نمود هنر هخامنشی میباشدهمچنین در میان سپاهیان در جشن ها و حمله های نظامی سرود های خاصی خوانده میشد و نوعی موسیقی ویژه جنگ رایج بود این موسیقی با بوق شیپور و طبل نواخته میشد و با سرود هایی همراه بود افزون بر این موسیقی مذهبی در هنگام عبادت در سرودها و مناجات نیز در این دوره اجرا می شده است