تاریخ هنر ایران - درس ششم - هنر و تمدن اشکانی
عماد ربیعی دوم گرافیک
در دوره ای از تاریخ این سرزمین یعنی در حدود سده سوم پ.م دوران افول و تشکیل دولت های محلی با گرایشات یونانی سپری شد
دلیل متصرفات گسترده شان سه پایتخت داشتند که به ترتیب شامل نیستان (در عشق اباد ترکمنستان) صد دروازه یا (قومس)(در جنوب دامغان) و تیفون (در عراق) میشد
زبان اصلی انها پهلوی اشکانی بود اما برای تجارت و روابط سیاسی از زبان یونانی استفاده میکردند
از مهم ترین شهرهای اشکانی میتوان به شیز(تخت سلیمان) داراب گکرد فیروز اباد هاترا در میان رودان شمالی و نیسا اشاره کرد
اثار مهمی از اشکانیان به دست امده که پژوهشگران ان را به سه دسته تقسیم کرده اند
اول: انهایی که از اثار پیشین شرقی ایرانی و یونانی اقتباس و تقلید شده اند دوم):هنر اشکانی که اوج هنر تلفیقی عناصر پیشین با ویؤگی فرهنگی و هنریدر سده اول و بعد از ان به شمار میرود سوم:هنر دوره انحطاط که شامل اثار سدئه دوم میلادی تا پایان عهد اشکانی هستند
هنر اشکانی ریشه در هنر مشرق زمین دارد چرا که طرح ها و مایه های ائینی و روحانی علاقه به ظرافت و ریزه کاری و پرداختن به جزئیات و تریین و شیوه نمایش روبه رو نگاری که از ویژگی های هنر اشکانی است منبع دارد
مهمترین دستاورد هنر اشکانی را می توان معماری و شهرسازی بهویژه شهرسازی دایره ای و ابداع ایوان گنبد قوس و صاق گهواره ای به شمار اورد
علاوه بر کاخ هایی مانند نیسا و کاخ عمارت کوه خواجه از دیگر بناهای این عصر میتوان به بعبد خورشید در هاترا اشاره کردتزیینات بناهای اشکانی شامل نقش برجسته و حجاریگچ بری و نقاشی بوده که از این میان می توان به نقوش برجسته تنگ سروک گچ بری ها و نقاشی های کوه خواجه و حجاری و مجسمه سازی پ.المیر اشاره کرد
یکی از عوامل رشد فلزکاری در این عصر ضرب سکه و نیاز به جواهرات و تزیینات لباس بوده که مهارت خاصی در ساخت انها به کار میرفت
مهم ترین اثار سفالگری این عهد تابوت های سفالینی است که با تصاویر و نقوش مختلف خطی دوره اشکانی تجلی نقاشی دیواری است که توانست نقش مهمی در تزیینات معماری این عهد ایفا کرد
اشکانیان علاقه خاصی به موسیقی از خود نشان میدادند به گونه ای که حتی تراژدی های اوریپید در تیسفون اجرا میشده است
در این عصر همچنین ادبیات حماسی و پهلوانی رشد کردکه معروف ترین اثر به یادگار مانده از ان کتاب((خدای نامه)) است که بعدها مایه اصلی شاهنامه فردوسی گردید
